Tuesday, March 29, 2011

Prasanta Tamang

k|zfGt tfdfªsf] dxTjsf+IfL ef/t ljho cleofg
hLjg zdf{

ljZj ljho cleofgdf nfu]sf hd{gLsf dxTjsf+IfL g]tf g]kf]lnog jf]gfkf6{ eGg] uy]{ /]–…c;Dej eGg] s'/f d'v{sf] dl:tisdf dfq x'G5 .Ú cfˆgf] egfO{sf] ;fy{stf cfˆgf] ljho cleofgdf k'/f ug{ ;s]g pgsf] hLjgdf t/ ;f] egfOn] g]kfnL d'nsf bflh{lnË] l76f] k|zfGt tfdfËnfO{ /fd|} k|efj kf/]sf] /x]5 . h'g lbg pgL ef/t ljhosf] ;kmn cleofgsf nflu bflh{lnËaf6 snsQfsf] k'ln; kmf];{sf] gf]s/L x'Fb} ;+uLt gu/L d'DaO{ k'u]sf lyP . h'g cleofgdf ef/tsf @* xhf/ k|ltof]uLx? ;xefuL ePsf lyP, h;nfO{ k5f8L kf/]/ cuf8L hfg' sd r'gf}tLk"0f{ sbd eg] lyPg t/ pgnfO{ ;u/dfyfsf] lzv/n] xf};nf lbO/x]sf] lyof], g]kfn cfdfsf] sfvn] ;xof]u ul//x]sf] lyof], clg bflh{lnËsf x/]s cfTdfx?n] ;fy lbO/x]sf lyP cGtt M pgL ef/t ljho cleofgdf ;kmn eP/} 5f8] .

pgsf] ljho cleofg lyof] snf / unfsf] cyf{t pgL ;+uLtsf] ljwf ufognfO{ lnP/ k|lt:kwL{ eP/ pq]sf lyP Ol08og cfO8nsf] nflu . ;+uLtsf] k|fylds lzIff ;d]t glnPsf :j/sf wgL k|zfGtn] cfˆgf] unfsf] snf b]vfP/ g} 5f8] . bflh{lnËsf] ;fgf] sdfg] 3/df hGdL x'sL{ j9]sf k|zfGtsf] Oltxf; b'Mvt g} /x] klg jt{dfg eg] ;+3if{k"0f{ / r'gf}ltk"0f{ /Xof] . lktfsf] d[To';Fu} ;/sf/L hfuL/df k|j]z u/]sf k|zfGtn] snsQfsf] k'ln; kmf];{af6 Ol08og cfO8nsf] nflu k|ltikwL{ x'g] ;+sNk af]s] . t/ pgsf] of] cleofg Tolt ;lhnf] rfFxL lyPg . t/ nuftf/sf] s7f]/ ;+3if{ / kl/>dn] ;kmntfsf] lzv/ 6]s]/ g} 5f8] . z'?sf] pgsf] cleofg PSn}sf] eP klg kl5 cfP/ pgnfO{ ;fy ;a} g]kfnLsf] /Xof] . ljZjsf h'g;'s} :yfgx?df j;f]jf; u/]sf cfd g]kfnLx?n] u/]sf] k|zfGt k|ltsf] ;dk{0fsf] efjgfn] k|zfGtnfO{ cuf8L j9g eg] Tolts} ;xh / ;/n jgfof] . k|zfGtsf] ljho cleofgn] ;du| g]kfnLx?nfO{ efjfgfTds ?kn] emg glhs jgfPsf] 5 . g]kfndf j;f]af; ug]{ g]kfnL / ef/tLo g]kfnLx?n] k|zfGt k|lt b]vfPsf] ;dk{0f cfh k|zfGtsf] ljho cleofgsf] dxTjk"0f{ cfwf/ jGg k'Uof] . olb ;a} g]kfnLsf aLrdf Pstfsf] efjgfsf] ljsf; ePdf g]kfnLn] ljZj lhTg] klg ;Sg] ;Defjgf b]vfof] k|zfGtsf] ljho cleofgn] .

x'g t k|zfGtnfO{ lg0ff{osx?n] slxNo} klg /fd|f] eGg rfx]gg\ g]kfnL plbtgf/fo0f emf jfx]s . hfj]b cVt/ / cg' dlNnsn] u/]sf] k|zfGt k|ltsf] ?vf] Jojxf/ k|zfGtnfO{ dfq xf]Og ;d:t g]kfnL k|lt ul/Psf] ckdfgsf] k/fsfi7 g} /Xof] . s'g} r/0fdf k|zfGtn] plbt gf/fo0f emf jfxssf lg0ff{osaf6 dL7f] / ;lx cfZjf;g kfPgg\ . g]kfnLnfO{ xf]Rofpg] / g]kfnLsf] k|ultdf afwssf ?kdf g} b]vf k/] pgLx? . g]kfnLsf] pGglt b]Vg rfxb}gg eGg] s'/fsf] jlnof] k|df0f klg Ol08og cfO8nn] k]z u/]sf] 5 . x'gt k|zfGtsf] d'n dfq g]kfnL xf] cyf{t pgL g]kfnL d'nsf ef/tLo gful/s x'g t/ pgsf] /fli6«otf g]kfnL geO{ ef/tLo g} xf] . Tolt dfq xf]Og pgL ef/tLo ;'/Iff If]qsf Ps ;/sf/L sd{rf/L ;d]t x'g t/ x/]s k6ssf r/0fdf pgnfO{ ;f}t]nf] ;Gtfg ;/x jgfOof] . g]kfnL efiff g]kfnsf] dfq /fi6« efiff /x]g ca, ef/tLo ;+ljwfgn] ;d]t cf7f}+ /fli6«o efiffsf] ?kdf dfGotf lbO;s]sf] cj:yf 5 . bflh{lnË g]kfnsf] e"uf]naf6 w]/} klxn] 5'l6;s]sf] 5 . olb ;g\ !(%) sf] c;dfg ;GwL gx'Fbf] xf] t bflh{lnË g]kfnsf] g} e"uf]n x'GYof] / k|zfGt klg g]kfnL . g]kfnsf] e"uf]naf6 cnlUu;s]sf] bflh{lnË / ToxfFsf gfu/Ls k|zfGtnfO{ x]g]{ ef/tLo cfFvf / ef/tLo efjgfn] pgnfO{ ef/tLo gful/ssf] dfGotfdf x]g{ grfPsf] k|i6 kfOGYof] ef/tLo cfO8nsf k|To]s r/0fx?df . hfj]b cVt/ / cg' dlNnsn] k|zfGtnfO{ xf]Rofpg] u/] x/]s r/0fdf k|zfGtsf] sb/ ug]{ / lg0ff{os ;d]t jg]sf plbt ;d]t lk8Lt g} jg] . t/ k|zfGtsf] w}o{tfn] l;df slxNo} gf3]g lttf / clhnf kl/l:yltdf cfkm}nfO{ ;DxfNb} uP . k|zfGtsf] nIo t ef/t ljhoL jGg' lyof] Tof] nIo s:t} cj:yfdf klg 8UdufPg\ . cGttM Pp6f g]kfnL d'nsf] l76f]n] ef/tdfly ljho k|fKt u/]/} 5f8of] .

k|zfGt bflh{lnËs} Ps sdfgn] hGdfPsf] ef/tLo cfdfsf] /Iffsf] nflu vl6Psf] vfF6L ef/tLo gful/s x'g\ . ef/tLo e"uf]ndf hGd]/ ef/ts} e"uf]nsf] /Iff ug{ nflu k/]sf Ps c;n ef/tLo gful/s x'g\ . Tolt eP/ klg k|zfGt g]kfnL x'g pgsf] efjgfdf / pgsf] cfTdfdf g]kfnLkgn] k"/} el/Psf] 5 . k|zfGt t Pp6f g]kfnL d'nsf gful/s x'g\ h;n] ef/t ljhosf nflu dxfg cleofg z'? u/] / ljhoL klg eP . of] cleofgdf ;fy /Xof] g]kfnLsf] . Pp6f c;n g]t[Tj kfPsf] v08df g]kfnLn] ljZj lhTg]5g\ eGg] b]vfPsf] 5 k|zfGtsf] lhtn] . g]kfnLx? cj ;fOnf, sfG5f, h]7f dfq elgg] gful/s dfq xf]Ogg\ ;+;f/ lhTg ;Sg] hfltsf gful/s x'g\ k|zfGtsf] lhtn] g]kfnLnfO{ x'g;Ddsf] ;Gtf]if ldn]sf] 5 .

ljZj o'4tfsf ljZj lhTg tD;]sf hd{gLsf ;d|f6 ljlnod s}h/ eGy]/]– ljZjsf h'g;'s} kmf}h;Fu cfˆgf] kmf}h h'wfpg /lQe/ 8/ nfUb}g t/ uf]vf{nL ;}lgssf] gfd ;'Ggf;fy d]/f] d'6' ys{G5 .Ú g]kfnLx?sf] uf}/jufyf / g]kfnLx?sf] ;fx; o'uf}+b]lv cfh kof{Gt plQs} 5 p:t} 5 . ljZj o'4df zq'x?sf] cfqmd0faf6 Hofg jrfpg ;kmn uh] 3n], h;n] uf]vf{nLsf] ;fg gfËf] v's'/Ln] nuftf/ ;o zq'nfO{ lu8] kl5 zq'x?dfly ljho k|fKt u/]sf lyP . pgsf] :jfledfg xf]; of t ;+;f/nfO{ r'gf}tL lb+b} ;u/dfyfdf klxnf] kfOnf /fVg] t]lGhª z]kf{ g} lsg gx'g ;j}sf] dg g]kfnL xf] . cl:t ljZj o'4 lhTg] uh] 3n], lxhf] ;u/dfyf ljho ug]{ t]lGhª z]kf{ / cfh ef/t lhTg] k|zfGt oL ;j} g]kfnL x'g\ . k|To]ssf cË cËdf g]kfnLTj emNsG5, g]kfnLkg kfOG5 / g]kfnL efjgf kfOG5 .

k|zfGtnfO{ x/fpg eg]/ Ps xKtf ;Dd Ol08og cfO8nsf] kmfOgnsf] ;do ;fl/of] . t/ ;fx;L g]kfnLn] k|zfGtnfO{ ;fy lbg slt klg sGh':ofO u/]gg\ . ptf d]3fnodf g]kfnL dfly b'Jo{jxf/ eO/x]sf] ;dfrf/x? cfO/x]sf 5g\ . ljz]iftM d]3fnosf csf{ k|ltof]uL cldt knsf ;dy{sx?n] g]kfnLx?nfO{ nv]6\g] ;Ddsf] wSsL lbPsf] ;dfrf/ k|sfzdf cfP t/ bflh{lnË, 8'af];{, b]x/fb'g, l;lSsd otf g]kfndf st} ef/tLo d'nsf gful/sx?dfly c;lxi0f' efjgf kf]v]sf] kfOPg\ k|zfGt ;dy{sx?n] . lsgeg] g]kfnLx?df ;dfgtfsf] efjgf 5, Pstfsf] efjgf 5, ;jeGbf j9L t dfjgtfsf] gftf ;a}df ;dfg 5 . o; cleofgsf dxfgfos k|zfGtdf slxNo} ;+ls0f{ efjgfsf] ljsf; ePsf] kfOPg\ . x'g;Ddsf ckdfgx? ;x]/ klg Psfw ;+ls0f{ ljrf/wf/f jf]]s]sf JolQmx? Dfly klg e]befj g/fvL pgn] /fi6« k|ltsf] jkmfbf/Ldf slt klg sdL NofPsf 5}gg\ . ;fy} lht;Fu} pgsL cfdfn] g]kfnLx?sf] /fli6«o cl:tTj 9fsf 6f]k Lcf]8fOlbOg\ . otf g]kfndf 6f]kL ldNsfOb} ubf{ ptfsf g]kfnLn] eg] cfˆgf] klxrfgsf] ;+/If0f ub}{ u/]sf] k|;+un] xfdL g]kfnaf;L g]kfnLx?nfO{ Pp6f lzIff klg lbPsf 5g\ /fli6«otfsf af/]df . pgsL cfdfsf] dxfg sbdn] :ki6 klg kf/]sf] 5 xfdL g]kfnLdf eGbf l;df kf/LsL pgLdf a9L /fli6«otf n's]sf] /x]5 . clg k|zfGtn] ;a} g]kfnLnfO{ Pp6} ;Gb]z lbP g]kfnL uLt ufP/ . pgLx?sf] /fli6«otf k|ltsf] akmbf/LnfO{ s'g} zAbn] klg xflb{stf k|s6 ug{ ;Sg] ;fdYo{tf xfdLdf afFsL /x]g .

x'gt k|zfGtsf] of] cleofgnfO{ ;kmn kfg{ k|zfGtsf] eGbf 7"nf] xft rfxL+ ef/tdf j;f]af; ug]{ cfd g]kfnL gful/s / g]kfnsf l;dfjtL{ If]qsf g]kfnLsf] ;xof]u / of]ubfg /x]sf] 5 . k|zfGtn] cfkm"nfO{ 6k @) ;Dd PSn} nu] klg To; kl5sf] ofqfdf pgsf] eGbf 7"nf] xft pgsf ;dy{sx?sf] /x]sf] 5 . pgnfO{ lhtfpg bflh{lnË, sfn]Dkf]Ë, l;lSsd, 8'jf];{, b]x/fb'g, g]kfnsf w/fg, Onfd, emfkf, kf]v/f, g]kfnu~h If]qsf g]kfnLx?sf] klg Tolts} xft /x]sf] 5 . To;f] x'g'df   k|zfGtsf] ;/x / ldhfl;nf] Jojxf/ cd'No u'0f jGg k'Uof] . pgsf] ToxL u'0fsf sf/0f g]kfnLx? Dffq xf]Og ef/tLo d'nsf gfu/Ls ;d]t pgsf] kIfdf uP . ljz]ift ef/tLo cfO8nsf kl5Nnf r/0fx?df ef]6sf] 7"nf] cy{ /xGYof]] . To;}n] pgnfO{ ef]6 lbgsf] nflu ul/Psf] cy{  ;+sng nufotsf ;Dk"0f{ sfd cfd g]kfnLn] u/] . kl5Nnf] ;dodf oxL ef]6 cyf{t ;dy{g xfjL x'g] u5{ To:tf k|ltof]lutfsf nflu . x'g t pgsf k|ltof]lu cldt knsf] unfsf] Ifdtf sdhf]/ rfFxL lyPg\ . pgL klg ef/tsf] Pp6f ;fdfGo kl/jf/sf gful/s x'g t/ clGtd ;+3if{df k|zfGtsf] k|ltikwf{ cdLt kfn;Fu x'g kfPg k|lt:kwf{ t ef/tLo cfO8nsf lg0ff{os hfj]b cVt/ tyf cg' dlNns;Fu x'g k'Uof] . k|z:t ;Defjgf x'Fbf x'Fb} klg cldt xfg{ k'u] cfˆg} b]zsf cfˆg} ;dy{s lg0ff{osx?sf] sf/0fn] . olb k|zfGtk|ltsf] Jojxf/ /fd|f] x'g' lyof] eg] k|zfGtsf] ef/t ljho cleofgdf g/fd|f] c;/ kg]{ lyof] t/ lg0ff{os s} Jojxf/n] k|zfGtn] ef/t lht] / cldt xfg'{sf] sf/0f klg ToxL jGof] .

k|zfGtsf] ;+3if{k"0f{ sbdn] oltj]nf g]kfnLx?nfO{ x'g ;Dd xf};fPsf] 5 . ef/tdf j;f]af; ub}{ cfPsf cNk;+Vos g]kfnLn] jx';+Vos ef/tLox?dfly ljho k|fKt u/]sf] 5 . @! cf}+ ztfJbLsf dxfgfos jg] k|zfGt h;sf cljrlnt b[9 ;+slNkt kfOnfx?n] cfh ef/t ljhosf] kbs lbnfPsf] 5 . k|zfGtsf] e"uf]u s'g} j]nf xfd|f] lyof], k'/fgf] xfd|f] e"uf]n k|zfGt xfd|} /utsf Ps c+z x'g\ . of] xfd|f] /utsf] ljho xfd|f] klg ljho xf] .

bflh{lnË oltj]nf lemnLldnL ePsf] 5 . bz}+ / ltxf/;Fu} ef/t ljhosf] pNnf;n] s] zx/ s] ufpF s] sdfg ;j} pT;flxt jg]sf 5g\ . bflh{lnËdf csf]{ rf8 ylkPsf] 5 , ljho pT;jsf] rf8 . bflh{lnËn] u/]sf] dxfg hgcfGbf]ngn] cf+lzs ;kmntf kfPsf] lyof] Toltj]nf hltj]nf To;sf] g]t[Tj ub}{ lyP ;'efif l3l;Ë . t/ To; a]nf g]kfnLx?sf] efjfgfTds ;DaGw cfhsf] h:tf] lyPg . ;a}sf dgdf Pstfsf] efjgf /x]g olb o:tf] x'bf]Yof] t bflh{lnË cfh cs}{ /fi6« geP klg Pp6f :6]6 x'g] lyof] . ;'efif lwl;ªsf] g]t[Tjdf s]xL q'6L gx';bf]Yof] t To; a]nfsf] n8fO{df g]kfnLsf] k"0f{ ljho x'g] lyof]   v}/ h] xf];\  t/ cfh k|zfGtn] u/]sf] ;xL g]t[Tjn] bflh{lnËnfO{ ef/t ljhotf jgfPsf] 5 . Pp6f @% jif]{ l76f]sf] ;fx;n] bflh{lnËnfO{ k|f0f e/]sf] 5 / ;j} g]kfnLx?sf nflu Pp6f ;'vb ;dfrf/ jg]sf] 5 .

;du|df ef/tdfly ljho xfFl;n ug'{ sd r'gf}tLsf] s'/f rfFxL xf]Og\ . ef/tLo e"uf]nsf] k"j{pQ/sf] ;fgf] uf]nf4{sf gful/ssf] cfTd ljZjf; / b[9 ;+sNk ;fd' l;+uf] ef/t xf/]/ ef/tn] lht]sf] 5 . ;du| g]kfnL efjgfsf] lht;Fu} ef/tLo e"uf]ndf ef/tLo gful/s s} ljho xf] of] lht . t/ o; lhtdf g]kfn;Fu k|ToIf efjgfTds ;DaGw /fVg] x'gfn] of] hLtsf] c+z g]kfnLx?nfO{ klg hfG5 . of] lht;Fu} g]kfnL ufos plbt gf/fo0f emf n] cfˆgf] ;f+lults ofqfsf] ;xofqL kfPsf 5g\ k|zfGtnfO{ . clg k|zfGt dxfgfos jg]sf 5g\ . x'gt k|zfGtsf cjsf kfOnfx? sd r'gf}tLk"0f{ 5}gg\ . kSs} klg k|zfGtn] eljiosf r'gf}tLx?nfO{ lgofn]sf xf]nfg\ t/ cfh pgsf] ef/t ljho cleofgdf ;kmn ePsf] ;'vt cj;/df xfdL ;j}df ld7f] / ;'gf}nf] pT;fx yk]sf] 5 . cGtdf oL dxfgfos k|zfGtsf cfufdL kfOnf klg ljhof]Gd'vtfdf nflu /x'g pgnfO{ w]/} w]/} z'esfdgf . cGt' .   jiwanhridan@gmail.com

Human rights

afn>dsf] cGTo / >ldssf clwsf/ ;'/lIft x'g'k5{ .
hLjg zdf{

…cf7 306f sfd, cf7 306f cf/fd / cf7 306f dgf]/~hgÚ eGg] dfGotf af]s]/ cd]l/sfaf6 z'? ePsf] dhb'/ cfGbf]ngn] cGt/fli6«o dfGotf kfPsf] klg w]/} aif{ eO;s]sf] 5 . /, cfh xfdL PsfO;f}+ ztfAbLdf cfOk'u]sf 5f}+ . xfdLdf cem} klg >lds / dflnsf alrdf x'g] kvf{nx? ljBdfg /x]sf 5g\ . x/]s If]qaf6 kLl8t aGb} cfPsf dhb'/x? cfh klg xfd|f ;fd" plQs} /x]sf 5g\ . dhb'/x?sf ;d:ofx?;Fu xfd|f] b]zdf clws afn>dsf] zf]if0f x'g] u/]sf] 5 . of] Pp6f uDeL/ ;d:of xf] .  ;w}+ sfddf hf]lt/xg'kg]{ dhb'/x?sf afWotfx?nfO{ Wofgdf /fv]/ dhb'/ lbj; dgfOb} cfOPsf] klg 5 . t/ dhb'/sf clwsf/, xs / lxtsf ;Gbe{df xfdLaf6 slt sfd eP eGg] s'/f t ;a}df 1ft} 5 . t/ klg Ps lbg dhb'/nfO{ labf lbP/ xfdL dO{ lbj; cyf{t cGt/fli6«o >lds lbj; dgfpb}5f}+ . t/ aif{df Ps lbg dhb'/x?nfO{ labf lbP/ pgLx?sf ;d:ofx? / clwsf/x? ;'/lIft eg] eO/x]sf 5}gg\ . cem} klg dhb'/x? zf]if0fsf] df/df kl//x]sf 5g\ .  

xfdLn] aif]{gL ahb'/ lbj; dgfpFb} cfOP tfklg To;n] Jofkstf kfpg ;s]sf] 5}g . dhb'/ lbj;n] clxn];Dd sn sf/vfgfdf sfd ug]{ dhb'/x?sf] nflu dfq cfafh p7fpFb} cfPsf] 5 t/ 3/]n' sfdbf/x?sf af/]df :ki6 gLlt lnP/ cl3 a9\g ;ls/x]sf] 5}g . Pp6f lglZrt 7fpFdf sfd ug]{ dhb'/x?sf] dfq k|ltlglwTj ub}{ cfO/x]sf] 5 >lds lbj;n] t/ 3/ 3/df /flvPsf >ldsx?sf af/]df cem} klg df}g /x]sf] cfefif x'G5 . snsf/vfgf, pBf]u nufotsf 7fpFdf sfd ug]{ dhb'/x?n] o;sf] ;fGble{stfsf] cg'e't ug{ kfPsf eP klg TolQs} ;+Vofdf /x]sf 3/fo;L dhb'/x?n] o;af6 c5'tf] g} /xg' k/]sf] 5 . xfdLn] b]v]/sf] / ef]u]sf] oyfy{tf xf] 3/fgfx?n] /fv]sf >ldsx?nfO{ aif{sf s'g lbg klg k"m;{b glbP/ sfddf hf]tfO/x]sf x'G5g\ . c?x?sf] labf t/ pgLx?sf] hf]tfO oL o:t} eO/x]sf]5 . laz]iftM blIf0f PlzofnL /fi6«sf 3/fo;L dhb'/x? o;sf] rk]8fdf k/]sf 5g\ . g]kfn h:tf] u/La t/ c;fWo} wgL / u/Lasf aLrdf lje]b eO/x]sf] b]zdf t emg afn >ldsx?sf] a9\bf] k|of]un] o;sf] 7"n} ;d:of pTkGg ePsf] 5 . ljz]if t zx/L If]qdf /flvPsf afn>ldsx?n] s'g} klg k|sf/ ;'ljwf, xs, lxt / clwsf/sf] k|of]u ug{ kfpb}gg\ . cGt/fli6«o dfGotf cg'?k 3/fo;L afn>d /fVg kfOb}g t/ g]kfndf o;sf] qmd a9\bf] ?kdf 5 . ;/sf/L:t/df hflu/ vfg] pRrkb:y sd{rf/Lx?b]lv pBf]uL, Jofkf/L tyf cfk"mnfO{ slyt ;dfh;]jL x'F eGg]x?n] klg afn>dsf] r/d b'?kof]u ul//x]sf 5g\ . afn>d;Fu} df}nfPsf] oftgf, zf]if0f ug]{ k|j[ltsf] klg plQs} xfjL ePsf] 5 . 3/fo;L sfd nufot slxn] slxn] sltko 7fpFdf cfˆg} dflnsåf/f anTs[t x'g] ;dfrf/x? klg k|z:tdfqdf cfO/x]sf 5g\ .  To;}n] of] a9\bf] afn>d zf]if0fsf] cGTo x'g' klg cGt/fli6«o >dlbj;sf] kl/a]zleq g} kg]{ laifo xf] . ;a} eGbf klxnf t b]zdf /x]sf] ljBdfg afn>d zf]if0fsf] cGTo ug]{ k|lta4tf ;a} kIfdf x'g'k5{ . c? sf/vfgfdf h:tf] 3/df sfd ug{ /flvPsf jfndhb'/x?n] k'm;{b kfpg] u/]sf 5}gg\ . dflnsx? lbgel/ ;efx?df uP/ afn>d, >ldssf xs lxtsf ljifodf efif0f u/]/ cfP klg cfˆg} 3/df /x]sf dhb'/x?sf ljifodf eg] r' ;Dd af]Nb}g pN6} oftgfsf] lzsf/ agfp5g\ . >Ldlt dfOt uPsf] df}sf kf/]/ 3/ dflnsx?n] cfˆgf dhb'/x? dfly Jolerf/ ug]{, of}g zf]if0f ug]{ tyf dflnSgLn] uf]?nfO{ eGbf a9L hf]tfpg] ug]{u/]sf tYox? zx/L If][qdf 7"nf] ;+Vofdf kfOG5 . afnsx/ pd]/ eGbf s}of}+ a9Lsf sfddf hf]tfP klg vfgf eg] cfk"mn vfo;s]sf], cfˆgf gfgLx?n] gvfP/ 5f]8]sf] / af;L vfgf lbOG5 . ljleGg bnfnx? dfkm{t 3/df hf]Tg NofOPsf afnsx? slt t efu]/ ;8s afns aGg] u5{g eg] slt t cGofo ;x]/ g} eP klg dflnssf] ;]jfdf nfu]sf x'G5g\ . k]6Lsf]6 / s§';Dd w'jfpg nufpg] dflnsx?n] >d zf]if0f ;Fu} Hofnfsf] klg zf]if0f ug]{ u5{g\ . sk8f slxNo} klg gofF glbO cfˆgf aRrfx?sf yf]qf sk8f lbOG5 . To;}n] zx/L If]qdf ljBdfg afn>d zf]if0fsf ljifodf uxg cWoog u/]/ cGTosf] k|of;df nfUg' k5{ .

>d lbj;sf lbg ;a} snsf/vfgf, pBf]u, OG8li6«hx? nufot lrof sdfgx? ;d]t aGb x'g] u5{g\  . …>ldsx?sf] >dsf e/df l6Sb} cfPsf oL sf/vfgf, pBf]u, lrofaufg Ps lbgsf] aGbdf s/f]8f}+ Ifltsf] df/df kl//x]sf] 5Ú Pp6f dflnsn] cfhsf] kl/j]zdf olt g} ;f]lr/x]sf] 5 . …cfh ljbf lbgel/ k'm;{b, cfkmGt;Fu e]63f6, ef]lnb]lv t pxL xf] sfd, dflnsn] cfhsf] Hofnf t glbg] x}g < o:t} eoo'Qm ;f]rfO /x]sf] xf]nf cfd dhb'/x?df . dflnsnfO{ Ifltsf] lrGtf / >ldsnfO{ Hofnfsf] lrGtf–t/ vf]O cfˆgf clwsf/sf] ;+/If0fsf] k|Tofe't < vf]O dflnsnfO{ cfˆgf dhb'/x?k|ltsf] ;lxi0f' dfgl;stf < To;}n] log} oyfy{tfnfO{ cfTd;fy ub}{ dhb'/x?n] cfˆgf] xs lxt / clwsf/sf nflu n8]/   cfP / s]xL ;kmntf klg kfP . cd]l/sL dhb'/x?n] z'? u/]sf] cfGbf]ngn] s]xL ;do kl5 Pp6f lgwf{l/t nIosf] vfsf sf]of]{ / Pp6f ;kmntfdf k'u]/ lj>fd lnof] . cGt/fli6«o >]qdf of] cfGbf]ng / cfGbf]ngaf6 k|fKt pknAwLx?n] cfˆgf] 7fpFdf clxn];Dd ;lx sfd ub}{ cfPsf] xf]nf . dflns / Hofnfbf/Lsf aLrdf eo / 3f6fsf] dfgl;stf ;dfKt ePsf] xf]nf t/ xfd|f] h:tf] b]zdf eg] of] dfgl;stfdf slt klg sdL cfPsf] dx;'; ug{ ;lsGg . t/ ;Fu;Fu} dhb'/ / Joj;foLsfaLrsf] c;dhbf/Ln] cy{tGqdf plQs} c;/ ;d]t k'¥ofpFb} cfPsf] 5 . lrof sdfgsf dhb'/ / Joj;foLsfaLrsf] c;dembf/Ln] sdfgx? nueu %÷^ dlxgf aGb ePsf lyP utaif{ dfq To;n] b'a} kIfdf dfq c;/ k'¥ofPg tdfd b]zs} cy{tGqdf ;d]t c;/ k'¥ofPsf] 5 . klxnf] s'/f t dflnsn] >ldssf] xs, lxt / clwsf/sf] ;+/If0f ug}{k5{ . p;n] kfpg] ;'lawfdf s'g} sGh':ofO ug'{ x'Gg eGg] xfdL ;a}sf] dfGotf xf] . …dflns lbGg eG5 / >lds a9L dfUg vf]H5Ú oL cfk;L b'O{kIfsf bfaL /x]sf 5g\ xfdL dfem . t/   cfk; cfk;df ljZjf;sf] jftfj/0f ePsf] kfOb}g . dhb'/sf dfux? k|lt dflns klg plQs} ;+j]bgzLn aGg} k5{ .  

s'g} klg dhb'/nfO{ sfd nufO;s]kl5 ;do cg';f/sf] p;sf] Hofnf lbg'k5{ . Hofnf lng] p;sf] g};lu{s clwsf/ xf] . >d zf]if0f u/]/ a9L nfe lng vf]Hg' dflnsx?sf] cljj]sL Jojxf/ xf] . To;} xfdL cfh log} dhb'/x?sf ;d:ofx?nfO{ uxgtfsf ;fy p7fpFb} cfO/x]sf 5f}+ . xfd|f] b]zsf jt{dfg /fi6«k|d'v k|wfgdGqL lul/hfk|;fb sf]O/fnf -cfk"m ;d]t dhb'/ g]tf ePsf] bfjL ub}{ cfpg' ePsf] 5 _ dhb'/ g]tfs} ?kdf /fhgLltdf k|j]z ug'{ ePsf] / pxfF cfh /fi6«sf k|d'vsf] x}l;otn] klg b]zdf /x]sf] ljBdfg dflns / >ldssf larsf] lje]bnfO{ cGTo ug{ / >ldssf clwsf/x?nfO{ ;'/lIft ug{ nflu kg'{ x'g] g} 5 . clxn]sf] ;/sf/ Ps?kn] x]bf{ dhb'/sf] ;/sf/ h:tf] b]lvG5 . l;4fGttM pxfFx?n] cfk"mnfO{ ;f]xL bfjL ub}{ cfpg' ePsf] 5 . ;/sf/sf] k|d'v 36s g]kfnL sf+u|];sf g]tf g} dhb'/sf g]tf, g]skf Pdfn] / dfcf]jfbL t ;j{xf/f hgtfsf] k|ltlglwTj ug]{ kf6L{ g} k/] . -pgLx?sf] bfaL cg';f/_ . To;}n] of] aif{df klg g]kfndf dhb'/x?n] cfˆgf] xs lxt / clwsf/sf] 1f/]06L kfPgg\ eg] slxn] klg kfpg] 5}gg\ . ;a} eGbf dxTjk"0f{ s'/f t g]kfnsf] ;Gbe{df s] 5 eg] klxnf] t g]kfnsf] ;/sf/ nf]stflGqs ;/sf/, k|wfgdGqL dhb'/ g]tf, Pdfn] / dfcf]jfbL ;/sf/sf c+lzof/ b'a} ;j{xf/fsf kf6L{ casf lbgx?df g]kfnL dhb'/x?n] s:tf] cg'ej ug]{5g\ Tof] x]g{ afFsL g} 5 t/ dhb'/ lbj;sf lbg ;d]t ;j{xf/f g]tf egfpg] dfcfjfbL cWoIf k|r08n] dO bj;sf lbg cfˆgf] lgjf; ;f]x|v'§] gofF ahf/df cfˆgf] ;'/Iffdf /x]sf hg;]gf dhb'/x?nfO{ ljbf lbPgg\ .  of] dhb'/nfO{ dfq xf]Og ;a}nfO{ rf;f]sf] ljifo ag]sf] 5 . olb ;/sf/n] dhb'/sf cfjfhx?nfO{ ;'g]/ ;xL lg0f{oaf6 cl3 a9]sf] v08df of] lglZrt 5 g]kfnL dhb'/x?n] cfˆgf] ;+/lIft clwsf/sf] ;b'kof]u ug{ kSs} klg kfpg] 5g\ .

;+;f/el/sf dhb'/x? xf] Ps xf}+– of] ljrf/, gf/f g]kfnL df6f]df klg k6s k6s 3Gsg] u5{ . ;a} /fhgLlts kf6L{x?n] o;nfO{ k|d'vtfsf ;fy p7fpg] u5{g\ / ;}4flGts?kdf o;sf] k|of]u u/]tf klg Jojxfl/s?kdf o;n] lg/Gt/tf kfPsf] 5}g . ;a} eGbf klxnf t d  dfcf]jfbL cWoIf k|r08n] o;sf] kfngf ug'{ kg]{ d}n] b]v]sf] 5' . ;f]x|v'§] gofFahf/df a:b} cfPsf k|r08n] dO{ lbj;sf lbg cfˆgf] ;'/Iffy{ /flvPsf dfcf]jfbL >lds ;'/Ifsx?nfO{ ljbf lsg lbPgg\ < c? g]tfx?sf] t s'/} 5f]8f}+ klxn] g} b]lvPsf] xf] . nf]stGq kl5 xfdLn kfpg' kg]{ lgDgtd clwsf/x? xfdLdf ;'/lIft x'g'k5{ eGg] dfGotf xfd|f] xf] .

dhb'/x?n] t s]xl clwsf/ kfpg kSs} ;Snfg\ . ;/sf/n tf]lslbP cg';f/sf] Hofnf lng kfpg] pgLx?sf] clwsf/ ;'/lIft 5 t/ 3/ 3/df /x]sf afn >ldsx?sf] clwsf/sf] Uof/]G6L s;n] u5{ . afn>d zfif0f r/d ultdf eO/x]sf 5g\ . To;sf] af/]df s;n] aflnlbG5 < afn>dsf] cGTo slxn] x'G5 < afnsx? dflnssf] sAhfaf6 slxn] d'Qm x'G5g\ < oL ljljw k|Zgx?sf] hjfkm klg cfh xfd|f nflu pQs} h?/L ePsf] 5 . xfdLn] x/]s If]qdf afn>dsf] zf]if0f eO/x]sf] b]v]sf 5f}+   ;fgf] lrof k;nblv lnP/ dGqL lgjf; ;Dd afn>dsf] zf]if0f eO/x]sf] tYo ;fd' x'Fbfx'Fb} klg o; ljifonfO{ uxgtfsf ;fy cufl8 a9fpg g;ls/x]sf] cj:yf 5 . b]zsf zx/L efux? dfq xf]Og u|fdL0f e]udf klg jfn>dsf] zf]if0f eO/x]sf] 5 . ljBfno hfg] pd]/sf afnsx? cfh klg ufO{afv|f r/fpg / 3fF; sf6\gsf nflu dfq k|of]u eO/x]sf 5g\ . ;dfh ;]jfdf ;+nUg JolQmx?af6 klg afn>dsf] /Iff eGbf b'?kof]ult/ g} ws]ln/x]sf] cj:yfdf xfdL ;a}df Pp6f uDeL/ lhDd]af/L ylkPsf] 5 afn>dsf] cGTo / >ldssf] clwsf/sf] Uof/]G6L . c:t' jiwanhridam@gmail.com

Kuber Rai




Onfd eGg] ljlQs} ;a}n] s'a]/ /fO{nfO{ ;DemG5g\ . x'g t s'a]/ /fO{ eGbf cl3sf w]/} hgf ;+uLtsdL{x? Onfddf gePsf xf]Ogg\ . t/ s'a]/ /fO{n] ufpFdf g} a;]/ klg ;+uLt If]qdf k'¥ofPsf pNn]vgLo of]ubfgsf sf/0f s'a]/ Onfdsf] k|;+u;Fu} ;a}sf] lha|f]df e'ml08G5g\ . To;f] t Onfdsf c? ufosx? egbf s'a]/ /fO{ o;/L klg rrf{df /x] pgn] df]km;ndf g} a;]/ eP klg aif]{gL Pp6f Pp6f Sof;]6 lghsfNg] u5{g\ / Onfdsf ufpF ufpFdf uP/ k|ToIf ;+uLt u'Ghfpg] u5{g\ . To;}n] Onfd;Fu} kof{o ag] s'a]/ . s'a]/ /fO{ cfˆgf] unfnfO{ k|ToIf Onfd] hgtfx?nfO{ afF8\g slt klg sGh':ofO u/]sf 5}gg\ . ljleGg pT;jx?df Onfdsf ufpF ufpFdf uP/ ;+uLt k:sg] x'gfn] Onfddf ;a} eGbf a9L lrlgg] snfsf/sf ?kdf klg s'a]/ /fO{nfO{ lng ;lsG5 . Onfdsf ufpF ufpFdf dfq} xf]Og pgn] ef/tsf ;a} lrofaufgx?df plQs} ;/n 9+un] cfˆgf] unfsf] rdTsf/ b]vfpFb} cfPsf 5g\ . ef/tsf lrof aufg x'g\ of Onfdsf ufpF x'g\ s'a]/ /fO{sf uLtx? u'lGh/x]sf x'G5g\ . s'a]/ /fO{nfO{ lrGg rfFxl Onfdn] cfw'lgs uLtnfO{ dg k/fpgfn] xf] . Onfddf hlt cfw'llgs uLt ;'lgG5 To;sf] t'ngfdf klZrd g]kfndf Tolt ;'lgb}g . To;}n] s'a]/ /fO{ k"j{ g]kfnsf tf/f eP/ /xg ;kmn ePsf 5g\ . x'g t pgn] cfw'lgs uLt;Fu} ufpF a];Lsf uLtx? klg ufPsf 5g\ . pgn] nf]s uLtsf] Sof;]6 klg ahf/df NofPsf 5g\ / pgsf] clj/n eGg] Sof;]6df t g]kfnL r]nLx?n] ef]Ub} cfPsfd] jf:tljs 36gfdf /x]sf] uLt …s'lNrof]sL k/fofn] lz/sf] /ftf] l;Gb'/df ===== h:tf] uLt ufP/ cfˆgf] ?rL ;+uLtsf x/]s kIfdf /x]sf] b;f{Psf 5g\ .  s'a]/ h:t} df]km;ndf a;]/ ;+uLtsf] ;]j fug]{ csf{ JolQm rfFxL k"hg k|wfg x'g\ . pgn] klg ;+uLt If]qdf Onfdsf] 7"n} of]ubfg k'¥ofPsf 5g\ . lkmSsnsf] ef8f k;nnfO{ lhGbuL lhpg] cfwf/ agfP/ nuftf/ pgn] klg ;+uLtsf] w]/} g} ;]jf ub}{ cfPsf 5g\ . lkmSsnsf] rf}agbL rf]sdf ;w} k'mhgnfO{ uLt u'Gu'gfpFb} lx8]sf] e]l6G5 . x'x{'/] x'x'{/] vf]n}df h:tf] hg lha|f]df e'ml08g] uLt ufpg] k"hgsf] uLt rfFxL kf]v/fsf] Pp6f Jof08 rf]/]/ cfˆgf] lghL uLt agfOlbPsf]df rfFxl k"hg w]/} g} b'lvt 5g\ . sf]dn lg/f}nf csf{ snfsf/ x'g\ h;n] Onfdsf] ufpFdf g} a;]/ klg ;+uLt k|ltsf] of]ubfgnfO{ sdl ug]{ sGh':ofO u/]sf 5}gg\ . cfk"m t snfsf/sf/ cfk"m h:t} cfˆgf ;Gtfgx?nfO{ klg To; tkm{ cl3 a9\g] k|]/0ff ;w}+ lbO/x] h;n] ubf{ cfˆgf ;Gtfgx? 8]gL, e'mdf cfh g]kfnsf] ;f+uLlts ofqfdf nfu]sf 5g\ . Onfdsf k"/fgf ufos x'g\ sf]dn ;/ pgn] /fhwfgLnfO{ slxNo} klg sd{ If]q 7fg]gg\ a? gfd;flnªnfO{ g} sd{e"ld 7fg]/ Onfddf ;+uLtsf] gftf hf]l8/x] .



To;f] t Onfaf6 ca ;+uLt snf l;Sg 6f8f uO/xg' kb}{g . w/fgdf uLt /]s8{ ug{ ;lsG5 . bflh{lnªdf klg uLt /]s8{ ug{ ;lsG5 To;f] eP/ klg cfpFbf] k':tfx? /fhwfgL cfP/ uLt ufpg] ;f]rdf eGbf 3/df g} a;]/ pTs[i6 ;+uLt ;[hg fug{ ;f]rdf /x]sf 5g\ . To;}n] Onfdf s'j]/, k"hg, sf]dn ;/, b]aL ;/x?n] b]vfPsf] af6f]df lx9\g rfxfg] cfw'lgs k':tfx?sf] ;+Vof klg lbgsf lbg a9\b} uPsf] 5 . of] Onfdsf nflu v';Lsf] va/ xf] Onfdsf] uf}/j klg xf] / Onfdsf] ;f+uLlts ljsf klg xf] . c:t' . 

Nepali Farmer

dg;'gsf] z'?jft;Fu} ;+3if{df plqP ls;fg dfgf] vfP/ d'/L pAhfpg
hLjg zdf{
uPsf] aif{ eGbf # lbg cufj} dg;'g z'? eP/ ls;fgx?nfO{ pT;flxt agfPsf] x'g'k5{ o; aif{ . ls;fgx?sf ;+3if{sf lbgx? z'? eO;s]sf 5g\ . tn a]+;L lt/ ds}sf h'Fuf dl/;s]sf 5g\ clg ;Fu} r}t] wfgsf dfnfx?n] wtL{tkm{ em'sL clejfbg ug{ yfln;s]sf 5g\ . vf]nf vf]N5fx?df kfgLsf] j]u a9\g yfn]sf] 5 . l;d;f/x? emg} lrl;Psf 5g\ . ls;fgsf uf]7sf u?x?nfO{ pu|fpg] k"m;{b klg x'g 5f]8]sf] 5 . 3'd / kfgLsfuhsf] laqmL XjfQ} a9]sf] 5 . dg;'gn] ;a}nfO{ xQf/f] agfOlbPsf] 5 . v]tdf htftt} wfgsf Aof8x? b]lvg yfn]sf 5g\ . hf]udfO{, dfO{, b]pdfO{ a]+;L lt/sf l/Qf ofS;fx? 6fn6'n u/]/ kfgL tls{g] agfPsf 5g\ tfsL ;+3if{sf s]xL lbg ltg} ofS;fx?df cf]t nfu]/ latfpg' k/]sf] 5 . lr;f bfp/f / kL/f] 3'FjfnfO{ ;fyL agfpb} xtf/sf] b'O{5fs ToxL a;]/ l6Kg' k/]sf] 5 .  cfˆgf cfwf kl/jf/nfO{ 5f]8]/ afFsL ;b:on] ck'/f] 7fpFdf /ft sf6\g' k/]sf] 5 . o;/L g} laTb} uO/x]sf 5g\ ls;fgx?sf lbgx? o'uf}+b]lv pxL ;|3if{, pxL kl/>d, pxL dfGotf, pxL k/Dk/f, dfgf] vfP/ d'/L pAhfpg' g} k/]sf] 5 .

g]kfn v]tLkftLdf cfl>t /fi6« xf] . oxfFsf ls;fgx? oxL aiff{;Fu} v]tLkftLdf ;+3if{ u5{g\ . ld7f] dl;gf] hf]xf]sf] nflu kfgL aiff{t, x'/L s;};Fu ;Demf}tf gu/L cfˆgf] sfddf lg:sG5g\ . gt af]Ng] k'm;{b gt 3'Dg] k'm;{b x'G5 pgLx?nfO{ . d+l;/nfO{ lgDtf] lbg c;f/df ;+3if{ ug}{k5{ clg aif{el/ k]6 eg{ kfgL eml/ eg]/ sxfF x'G5 / Û oxL Pp6f v]tL 5 pgLx? ;a} s'/f wfGg] dfWod clxn] t s]xL o'jfx? aflx/]sf 5g\ t/ eo dgel/ af]s]/ /ft sf6\5g\ afFsL kl/jf/x? . lab]lzPsf s}of}+ o'jfx?sf] nf; 3/df cfpg yfn] kl5 eo / ;+sf]rn] klg plQs} ;tfPsf] 5 . v} klxn] klxn]sf aif{ h:tf] /f}gstf eg] kSs} klg 5}g tL b]xftsf ufpFx?df . o'jf o'jtLx?n] kfvf kv]/f kxf8, vf]nfgfnfnfO{ ;d]t Ao'emfP/ pvfn]sf /l;ofx? clxn] cfP/ ;'Ggg} 5f]l8;lsPsf] 5 . /f]kfO{x?df rf8 h:t} /dfOnf] x'GYof] t/ tL /f]kfO{x? klg clxn] cfP/ vNnf] dx;'; x'g yfn]sf] 5 . w]/} eGbf w]/} o'jfx? ufpFdf g} 5}gg\ . ePsf klg ;w}=sf aif{df h:tf] pT;foL ePsf] b]lvb}g . laz]if bz aif]{ o'4n] ufpFsf] /f}gstfnfO{ g} lgld6\ofGg agfP5 . o'jfx? ljb]lzP klg ufpFsf] /f}gstf g} x/fP/ hfFbf]/x]5 . ;'udb]lv b]xftsf ufpFx? cfh cfP/ o'jflagfsf] z'Go ePsf 5g\ . 7"nf] hdftdf o'jfx? ;fpbL c/a, stf/, dn]l;of, b'jO{lt/ xflgPsf 5g\ . 7"nf] sdfOsf] cfzf / lj:yflkt x'g'kg]{ kL8fnfO{ lrb}{ s]lx xb;Dd sdfpg kfOG5 ls eGg] wfpGg /x]sf] 5 pgLx?sf] . t/ t/ tn a]+;Lsf v]tsf nfnk'hf{x? ;a} lst ;fx"sf]df lst a}+sdf 5 . Aofhn] lbgsf lbg 8f8f] sf6\g yfn] klg ltg{ ;lsG5 ls ;lsb}g eGg] eo klg plQs} /x]sf] 5 . sltko t zx/ / ef/t lt/ ;d]t knfog ePsf 5g\ . pxL sfdsf] vf]hLdf pxL ;'/Iffsf] nflu x'g'k5{ . t/ klg bf];|f] hgcfGbf]ngsf sf/0f klg x'g ;S5 ufpFdf s]xL zflGt / s]xL cfzfsf 6';fx? knfPsf] 5 . dfG5]x?df s]xL g s]xL pT;flxt ePsf 5g\ .

ca t Onfdlt/sf wfg v]tL ul/g] v]tx? klg qmdzM qmdzM x/fpFb} hfg yfn]sf 5g\ . gub] afnLlt/ cfsif{0f a9\g yfn]sf] 5 ls;fgx?sf] . lrofsf d'G6f a]r]/ xf]; of t/sf/L a]r]/ xf];\ ls;fgx? t/fO{sf] wfgnfO{ 3/ leqfpg] wfpGgdf nfu]sf 5g\ . t/ klg pgLx? ;kgfdf k6s k6s k|xf/ eO/xG5 . g]kfn aGb, ahf/sf] sld, pTkflbt a:t'x?sf] d'No lu/fj6sf sf/0f ls;fgnfO{ x'g;Ddsf] dsf{ k/]sf] 5 . 6f/Laf/L df;]/ lrof nufOPsf kmfF6x? hltxl/of 5g\ Tolt g} v'lvofnL lbg ;s]sf] 5}g lrof ls;fgnfO{ lrofsf d'G6fn] . ;/sf/sf] c;xof]u xf] of ef/tsf] g]kfnk|ltsf] s'b[li6n] xf] g]kfnL lrofn] ahf/ kfpg ;s]sf] 5}g . nfut eGbf vr{ a9L x'g yfn] kl5 v} s;/L egf}+ / lrofn] ls;fgnfO{ xF;fPsf] 5 eg]/ . To;f] t Onfdsf ls;fgx?nfO{ ;w}+ c;f/ ;w}+ xtf/ eO/xG5 . Onfd v]tLkftLsf nflu ljz]if u/]/ gub] afnLsf nflu g]kfndf g} k|Voft 7fpF xf] cyf{t :ju{e"ld xf] . oxfFsf ls;fgx?n] !@ dlxgf g} ;+3if{sf lbg ljtfp5g\ / ToxL cg'?kdf sdfp5g\ klg t/ ahf/ cefjsf sf/0f ls;fgx?sf] ;f]rfO slxNo} klg ;sf/fTds aGg ;s]sf] 5}g . pTkflbt a:t'x?nfO{ ahf/;Dd k'¥ofpg Tolt ;fx|} s7Lg geP klg ev{/sf lbgx?df ef/tn] gfsf gfsfdf s7fO ug{ yfn] kl5 w]/} ufx|f] x'g yfn]sf] 5 . ljz]if g]kfnsf] l;dfdf jfOl;Pnsf] ultljlw a9] kl5 ef/t ;/sf/ l;df If]qdf s8fO ug{ yfn]sf] 5 . g]kfnL a:t'x?nfO{ ef/tLo ahf/df a]r]/ s]xL /fd|f] ahf/sf] dx;'; u/]sf g]kfnL ls;fgx?n] ca emGem6df kg'{kg]{ ePsf] 5 .

c;f/ dlxgf z'? eof] . klxn]b]lv rlncfPsf] pvfg To;f] Onfddf klg /fd|/L nfu' x'G5 . Onfdsf] k"jL{ efudf wfgsf v]tx? dfl;P klg klZrd / blIf0fL e]ux?df v]nx? cem} klg ;'/lIft 5g\ . ToxfF ls;fgx?sf ;+3if{ lbg eg] z'? ePsf 5g\ . dg;'g z'? eO;s]sf sf/0f wfg v]tLdf ;do lbg' kg]{ lbg z'? ePsf 5g\ . ;dodf g} kfgL k/]df wfg v]tLsf nflu ;lhnf] x'G5 . ;don] o; jif{ ls;fgx?nfO{ ;fy lbP h:tf] 5 . To;f] t g]kfndf v]tLsf nflu df};d cg's'n ePdf ;d:t b]zsf] cy{tGq g} ;'9[9 aGg u5{ . o; jif{ klg df};d cfh;Dd cg's'n /x]sf] x'Fbf v]tLdf lge{/ g]kfn cfly{s If]qdf ;'9[9 x'g] s'/fdf Tolt w]/} z+sf eg] 5}g . bfgfaf/L, dxdfO{, afFemf] ;fskmf/f, Onfd, w';]gL, l;+unkf, k"mPtkf nufotsf :yfgdf wfg afnL sf k|z:t v]tx? /x]sf 5g\ . ls;fgx?nfO{ of] dg;'gn] emSemsfPsf] 5 . uf]7sf xn uf]?x?nfO{ ;d]t PsIf0f k"m;{b 5}g . kfgL kg{;fy xnuf]? wkfP/ v]tdf k'Ug'kg]{ afWotf 5 . ;a} v]tx?dsf s'nf] k}gL nfUb}g . cfsfzs} kfgLsf] e/ kg'{ k/]sf]5 . To;}n] ls;fgx?nfO{ slta]nf klg km';{b x'GFb}g . o; jif{ kfgLn] /fd|/.L ;fy lbPsf sf/0f wfgsf] lapm klg ;dodf g} /fVg ;lsPsf] 5 . r}t wfgsf] km;n klg /fd|} ePsf] 5 of] aif{ . ds} v]tLn] klg ls;fgx?nfO{ xF;fPsf] 5 . ca kfn] cfPsf] 5 lxpFb] wfgsf] . !@ dlxgf k]6 eg'{ kg]{ of] v]tLn] /fd|f] ;fy lbP ls;fgsf cg'xf/df kSs} klg rds cfpg]5 .

;a}sf] dg olta]nf cf¥g} v]tdf k'u]sf] x'Fbf]/x]5 . ufpFaf6 zx/ xflgPsf o'jfx? zx/df a;]/ klg ufpFsf] ToxL /dfOnf] v]tLsf] ;Demgfdf lnKt 5g\ . ljz]if u/]/ ./fhwfgLdf a:b} cfPsf o'jfx? cldnf] dg agfP/ cfˆgf] kl;/jf/sf] ;Demgf ub}{ v]tsf] sNkgfdf 8'a]sf kfOG5g\ . x'g klg zx/n] pgLx?nfO{ eg]sf] h:tf] s] g} lbPsf] 5 / Û :jfy{df 8'j]sf] zx/n] Pp6f lglZrt ;do;Dd jf; t b]nf / t/ zxL/ a9f] eP kl5 cfk"mnfO{ cf>o lbg] eg]sf] t ToxL ufpF xf] eGg] a'emfO/x]sf] kfOG5 zx/LPsf o'jfx?sf] . To;}n] sltn] eGg] klg u5{g\–zx/ ?k x/0f u5{, ?k x/0f u5{, pd]/ x/0f u5{ cclg a}; klg x/0f ul/;s] kl5 lgsDdf aGb} uP/ kl5 cflv/Ldf ufpFdf g} nv]6\5 . jf:tjdf of] s'/f w]/} ;To xf] zx/n] ?k, /+u, pd]/, a}+; / ;do ;a} l/TofO ;s]s kl5 ufpFsf] dfG5]nfO{ pxL ufpFdf g} nv]6\5 . t/ klg Tof] cj:yf ;Dddf klg ufpFn] p;nfO{ cf>o lbG5 s'g} :jfy{ g/fvL s'g} å]if g/fvL .

ufpF ;'g;fg eP klg dg;'g eg] ;'g;fg kSs} 5}g . ;a}nfO{ dL7f] ;kgf afF8\gsf nflu ;do eGbf rfF8} z'? eP/ ;a}nfO{ xf};fPsf] 5 . To;}n] oxL cg's'n df};dnfO{ dfWod agfP/ ls;fgx? ;+3if{df plqg' g} k/]sf] 5 dfgf][ vfP/ d'/L pAhfpg] of] xtf/f] ;donfO{ ;b'kof]u ub}{ cfˆgf OR5f rfxfgf / d+l;/nfO{ lgDtf] lbg ;a}n] nflu kg'{ g} kg]{ ePsf] 5 . c:t' 

Friday, March 25, 2011

war and peace


hgcfGbf]ngsf] pknAwL xfd|f nflu ;w}+ lxts/ agf];\
hLjg zdf{
uf]nLx? rNbf eP, nf;x? 9Nbf eP
3f]K6f] kf/]/ sfFrf] /ut zf;sx?n] lkpbf eP.
ut aif{ 7Ls oxL ;dodf xfdL hgcfGbf]ngsf] qmd lyof}+ . sf7df08f}+sf] ljzfn hg;d"xdfem cfk"m klg zf;ssf nf7L vfFb} nf]stGq k|flKtsf] cfGbf]ngdf ;xeflu x'g] qmddf lyPF . zf;sx? hgtf dfly lgd{d bdgdf lyof], hgtfx? tL ;a} s'/fsf] s'g} kjf{x gu/L cfGbf]ngdf ;l/s ePsf lyP . . s] kxf8 s] zx/ s] ufpF htftt} cfGbf]ngn] ttfPsf] lyof] . ;a}df hf]z lyof], hfFu/ lyof] / b]z tyf cfˆgf] ;'Gb/ eljio lgdf{0fdf pqg] cljrlnt efjgf pln{Psf] lyof] nf]stGq lhGbfafb lhGbfafb . zfxL ;/sf/sf] bdgdf k/]/ Hofg u'dfpg]x?sf] ;+Vof lbg/ft a9\b} uO/x]sf] lyof] plQs} cljrlnt cfGbf]ng hf/L lyof] . ljZjsf] oltxf;df sd} bVg] kfOg] cfGbf]ng x'Fb} lyof] g]kfndf . ;a}sf dgdf Pp6f bl/nf] ljZjf;n] jf; lnPsf] lyof] . /fhtGqsf] cGTo / g]kfndf b'/ufdL zflGtsf] :yfkgf / b]zsf] ;'Gb/ eljio . oxL efjgf ufpF ufpF ;Dd k'u]sf] lyof] . 3/3/df k'u]sf] lyof] .

cfdf d/] eg]/ 5f]/f] 5ftL ;dfO 9Nof]
b]v]/ cfdfsf] d'6' oxfF 6's'/f 6's'/f eof] .
Tof] cfGbf]ngsf] dxf;fu/df plqPsf tdfd zflGtsfdL cfGbf]ngsf/L hgtf dfly zf;sx?n] cfGbf]ng bafpg] qmddf u/]sf bdgsf af/]df ;Dembf cem} klg cfFª lhl/Ë x'G5 . h]n] kfof] ToxLaf6 lbOPasf] lyof] oftgf . hgtfsf 6fpsfdf lgd{dtfk"j{s a;f{Psf lyP nf7L, aGb'ssf s'~rfx?, a'6 cflb cflb . clg k|x/LnfO{ dfq geP/ g]kfnL ;]gfnfO{ klg bdgdf ptfl/Psf] lyof] . zfxL dGqLx? / /fhf Ps 7fpFaf6 hgtfsf 5ftLdf uf]nL xfGg nufpy] . cGwfw'Gw uf]nL k|xf/, ToxL uf]nLsf] l;sf/ eP/ 8n]sf lyP g]kfnL hgtfsf nf;x? . sn+sL, u+ua' cflb :yndf ePsf qm'/ bdgsf qmdd cfFvf ;fd'Gg] xfd|f lj/ g]kfnL of]4f, cfGbf]ngsf cfbl0fo zxLbx? slt klg ljrlnt geP ;fxL ;/sf/sf tftf uf]nL vfb}/x] vfO./x] . ;u'g tfd|fsf/ efOn] sn+sLdf cfFvf ;fd' uf]nL vfFbf cfGbf]ngsf/L ;fyLsf] /ut emg emg pDnbf] lyof] . qm'/ zf;sn] aa{/tfk"j{s an k|of]u ul/ xtof u/]sf xfd|f lj/ zxLbx?sf] nf;nfO{ s's'/ la/fnfsf] nf; h:tf] tfg]/ nlu bjfpg] qmddf lyof] . b'h{s'df/ /fO{ dfbj yfkfx? cfˆgf] lg/+s';tfsf] gd'gf k]z ub}{ lyP . sdn yfkf h:tf hgxTof/f zfxL dGqL ;}lgs SofDkaf6 cfGbf]ng bjfpg lgb]{zg lbO/x]sf lyP . ljZj ;d'bfosf] Wofg g]kfnL e"lddf ePsf] uf}/jdo cljrlnt cfGbf]ngdf s]lGb|t lyof] . clg lgd{dtfk"j{s an k|of]u ul/ g]kfnL hgtfsf] rfxfgfnfO{ aGb'ssf uf]nLn] bdg ug{ kNs]sf] zfxL lg/+s';tfsf] cTofrf/nfO{ ;xg g;s]/ g]kfnL cfdfsf] d'6' 6'qmf 6'qmf eO/x]sf] lyof] . t/ klg pg} g]kfnL cfdfsf] c6n cflzjf{bsf sf/0f cfGbf]ng n] k|ultk"0f{ ult lnO/x]sf] lyof] .
nf7L / h'Qfx?sf k|xf/df ;of}+ oftgfsf kl/g]nleq
/f]lsPg qmflGt cem} lta|tf Tof], lbof] afn]/ a9\g yfNof] .
s'g} bdg s'g} cTof/ / s'g} lg/+s';tfn] cfGbf]ngnfO{ /f]Sg ;s]g . ufpF ufpFdf cfGbf]ngn] pNn]Vo ;kmntf xfFl;n ul/;s]sf] lyof] . 6f]n 6f]ndf zfxL ;/sf/sf] la?4 a'nGb cfjfhx? pn{bf lyP . uf]nL af]nL / 6f]nL;Fu cfGbf]ngnfO{ ;Demf}t fug]{ kIfdf sf]xL klg lyPg . Hofgsf] alnbfg lbO afFr]sf s'g} Ps g]kfnLsf nflu eP klg nf]stGq Nofpg] kSs ljZjf; ;a}sf dg lr/:yfoL ag]/ a;]sf] lyof] .

x]/g zxLbx?nfO{ g]kfnLsf] cg'xf/df xfFl;/x]sf]
p;sf] afrf :ju{nf]s hxfF pgL afFlr/x]sf] .
zxLbx?sf] ;+Vof a9\b} uof] . cfGbf]ngdf s'g} l;lyntf lyPg . ptf zfxL ;/sf/sf bdgdf s'g} sld cfPsf] lyPg . cfGbf]ngdf dfcf]jfbL ;lxt ;ftbn / s/f]8f}+ hgtfx? ;deflu eO/x]sf lyP . ljb]zL e"lddf /xg' ePsf g]kfnL hgtfx? klg hxfF /x]sf] 5 ToxLaf6 cfGbf]ngdf ;l/s eO/x]sf lyP . zfxL dGqL / /fhf rfFxL k|hftGqsf] kIfdf hfg rfxfg] g]kfnL ;]gf k|x/Lx?nfO{ cem lg/+s'; x'g r]tfjgL lb+b} lyof] . To;} qmddf ljb]zL zlQm;DkGg /fi6«x?n] klg g]kfnL hgtfn] u/]sf] zflGtk"0f{ hgcfGbf]ngsf kIfdf P]Sa4tf hgfpb} lyP ptf /fhf 1fg]Gb| / pgsf dGqLx? lbglbg} sdhf]./ aGb} uO/x]sf lyP . otf ;'/IffsdL{sfaLrdf klg cjsf lbgdf hgtfnfO{ ;fy lbg] dgl:ylt tof/ x'Fb} uPsf] lyof] . ToxL qmddf ef/tsf s/0f l;+x cfP/ /fhfnfO{ ;Nnfx lbPsf lyP . h;sf] kmn:j?k g]kfnL hgtfnfO{ cem} wf]sf lbg /fhf 1fg]Gb| pS;]sf lyP / Pp6f /fhfsf] egfO aflx/ cfof] t/ cfGbf]ngn] cfˆgf] ?k km]/]g . PSsfO;f]+ ztfJbLsf g]kfnL hgtfdf ;f]r / ljrf/ kof{Kt ljsf; ePsf] lyof] cfGbf]ng emg pTsif{df k'Ub} lyof] . /, a}zfv !! ut]sf lbg xfdLn] Ps lglZrt s'/fnfO{ dWogh/ /fVb} cfGbf]ngnfO{ lj>fd lbPsf lyof}+ . ut aif{ a}zfv !! ut] g]kfnL hgtfn] Pp6f lglZrt pknAwL k|fKt u/sf lyP . ;f]xL lbgsf] ;Demgfdf xfdL o; aif{ a}zfv !! ut] nf]stGq lbj; dgfpg] qmddf 5f}+ . tdfd g]kfnL hgtfsf] lht ePsf] pQm lbg cfh xfd|f] ;Demgfsf ?kdf cfPsf] 5 . tdfd cfGbf]ngsf/L hgtf / zxLbx? k|lt xfdLn] g]kfnsf] eljiosf af/]df afrf ug]{ lbg cfPsf] 5 .

w]/} kL8f, qm'/ oftgfv]k]/ k|fKt ePsf] hgcfGbf]ngsf] pknAwLnfO{ xfdLn] cfTdf;fy ub}{ cufl8 a9\g' kg]{ lbg cfPsf 5g\ . t/ crDd pQm dxfg lbgsf lbg lqe'jg ljZj ljBfnon] k/LIff ;~rfng ug]{ lg0f{o u/]sf] 5 . v} ljZj ljBfnon] cfGbf]ngsf] pknAwLnfO}{ s'g?kdf x]/]sf] xf] ;f] eGg ;lsPsf] 5}g .

xfdLnfO{ cfGbf]ngn] k5fl8sf Ps aif{ c? a"9f] agfPsf] 5 . utaif{ k|fKt ePsf] cfGbf]ngsf] ;kmntfnfO{ ;b'kof]u ub}{ cfh xfdL ;a} kf6L{x? b]zsf] ljsf; lgdf{0fdf h'6]sf 5f}+ ;a}sf aLrdf ;xdlt / ;befjsf] ljsf; ePsf] cg'dfg ug{ ;lsG5 otfsf] Ps aif{nfO{ lgofNbf . xfdL / b]zsf] eljio ;'lglZrt xf]; eGg] xfd|f] sfdgf xf] / b]zn] cfhsf lbg;Dddf ToxL cg'?k cl3 a9\g] cj;/ kfPsf] 5 h:tf] dx;'; ePsf] 5 . t/ w]/} s'/fx? afFsL 5g\ . ;a} eGbf klxnf] s'/f t cfGbf]ng bafpg] qm'/ cTofrf/L tTsflng zf;sx? dfly cem} ;Dd sf/jfxL ePsf] 5}g . To;}n] ubf{ ;a} zxLbx?sf] cfTdfn] zflGt kfPsf] kSs} 5}g / xfdLn] klg cem} ljZjf;sf ;fy cl3 a9\g] ;'gf}nf] cj;/ kfPsf 5}gf}+ . b]zdf km]l/ csf]{ bdgsf] qmd rNg] xf] ls eGg] qf; pTkGg x'g yfn]sf] dx;'; ePsf] 5 . t/fO{df cfGbf]ng e8\sfP/ b]zdf zflGt ;yfkggf x'g glbg] dg;fodf /x]sf] a'lemG5 . olt a]nfsf] ;a} eGbf 7"nf] s'/f bnx?sf aLrdf Pstfsf] ljsf; ePdf oxfF s;}n] klg s]x Lug{ ;Sg] cj:yf t 5}g . t/ klg /fhf cem} klg s]x Lug]{ kIfdf /x]sf] yfxf x'G5 .

cgTodf cfGbf]ngsf] pknAwL xfd|f nflu ;w}+el/ pknAwLd'ns x'g'k5{ eGg] tdfd g]kfnLsf] efjgfnfO{ ;/sf/, bnx? / ljb]zL zlQmx?n] a'‰g'k5{ . obL xfd|f] pknAwLnfO{ s;}n] b'?kof]u u/L cfˆgf] lxtdf k|of]u u5{ eg] Tof] tdfd g]kfnLsf nflu dfGo x'g]5}g . hgtfdf ;r]ttf cfPsf] 5 kSs} klg oxfF ca cfGbf]ng t xf]Og qmflGt g} x'G5 . To;}n] klg ;/sf/n] hgtfsf efjgf cg'?kdf sfd ub}{ hfg'k5{ ;fy} kf6L{x?df cfPsf] ljrngnfO{ dWogh/ ub}{ hgefjgf cg'?k abNg'k5{ . tdfd cfGbf]ngsf zxLx?k|lt ;elQmk"j{s >4f~hnL ck{0f ub}{ ;d:t g]kfnLx?df k|yd nf]stGq lbj;sf] xflb{s xflb{s d+undo z'esfdgf . c:t'

Village tourism


a;Gtsf] :jfutdf /f}l;Psf xfd|f z'Gb/ ufpFx?
hLjg zdf{
olt a]nf ;donfO{ a;Gtn] xf};fPsf] 5 . ?vla?jfx?df gofF kfn'jfx? cfpg yfn]sf 5g\ . xfd|f] Onfdsf k"jL{e]sx?df lrofsf gofF d'gfx? knfpg yfn]sf 5g\ clg ltg} d'gfn] lrof ls;fgx?nfO{ xf};fPsf] 5 . tn a]zLlt/sf ;fnx? k"mNg yfn]sf 5g\ . df};ddf kl/.jt{g eO;s]sf] 5 . dfG5]x?sf cg'xf/df gofF rfxfgf knfPsf] 5 . nf]stGq cfPsf] klxnf] aif{ zflGtsf] cfudgn] xlif{t agfPsf] ;do . t/ klg sltko a'‰g] hfGg]x?sf dgdf eg] cem} klg ;Gqf; x6]sf] 5}g . cem} klg /fhfn] s' ug{ ;Sg] ;Defjgf w]/} a9\g yfn]sf] 5 . ljb]zLx?sf] rnv]nn] xfd|f] nf]stGqnfO{ c;/ kfg{ ;S5 . dfcf]jfbLx?sf] Jojxf/ ;'lw|g ;s]sf] 5}g . olb dfcf]jfbLn] klg Jojxf/ ;'wfg{ ;s]gg\ eg] kSs}{ klg oxfF cem} s' sf] ;Defjgf 5 , /fhgLltdf a9L Wofg lbgx? o:t} s'/fdf lrlGtt 5g\   clg nf]stGqsf] lgjf{rg x'g] xf] jf xf]Og eGg] bf]wf/sf] ;do 5 . olb lul/hfk|;fb sf]O/fnfnfO{ oxL ;dodf s]xL ePsf] v08df /fhfn] s' ug]{ k|jn ;+efjgf 5 To;}n] /fhb/af/ lul/hfsf] d[To'sf] sfdgfdf nfu]sf] 5 eG5g\ eGg]x? o:t} xNnfx? ufpFsf /fhgLlts sfo{stf{x?df /x]sf] xf]nf . To;nfO{ gsfg{ ;lsb}g t/ klg xfd|f] cf:yf xfd|f] ljZjf; clg xfd|f] sfdgfn] sf]O/fnfnfO{ s]xL x'g] 5}g clg /fhfsf] s' sf] ;kgf k"/f x'g] 5}g eGg] sfdgfdf nfu]sf 5f}+ xfdL ufpFsf dfG5]x? . xlsgeg] xfdLnfO{ zflGt rflxPsf] 5, :jtGqtf rflxPsf] 5 ;fy} nf]stGq klg rflxPsf] 5 / ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgdf ;xeflu x'g' k/]sf] 5 . log} z+sf pkz+sfx?sf dfemdf o; aif{sf] a;Gt Ct'sf] cfudg eO/x]sf] 5 . htftt}sf] xl/ofnL / v'lzofnLsf ;fy . To;}n] dnfO{ o; df};ddf tn abd6f/, wg;f/ d+un6f/lt/ 3'Dg dg nfu]sf] 5 . clg ToxfF df}/Lsf 3f/af6 lgsflnPsf] tfhf dx vfP/ lbgel/ dfTg dg nfu]sf] 5 . of] c+ssf] kl/k|]Io zflGtk'/ uflj;sf] ;/f]kmf]/f]df 5 .

zflGtk'/df olta]nf af6f]sf] cfudg eO;s]sf] x'g'k5{ . ToxfFsf dfG5]x?n] af6f]sf nflu lgs} ;+3if{ u/]sf 5g\ . dfly lt3/] / tn a'waf/]af6 af6f] hf]8\g] xf] eg] Tof] zflgtk'/ Pp6f gd'gf aGg] lyof] xf]nf . af6f]af6 cnu eP klg zflGk'/df e/dUw'/ kfgL lkpg kfOG5 . abd6f/df sf]nf] lgsfn]sf] b]Vbf lgs} d'v{sf] ;kgf h:tf] b]lvG5 . d ;fg}5Fbfb]lv d}n] zflGtk'/nfO{ kmGsf] df/]sf] 5' . lanGb]af6 uf]ofªvf]nfnfO{ !) k6s ;Dd tb}{ abd6f/ lg:s]sf] 5' clg Tof] d"v{ ;kgf b]Vg] t/ oyfy{tfdf abNg] rGb|sfGtnfO{} Psk6s dgdg} wGojfb klg lbPsf] 5' . ;f]emf] zAbdf eGg] xf] eg] rGb|sfGtn] To; e]udf s]xL u/]sf lyP t/ cfly{s clgoldttfsf s'/fx?df eg] d cgle1 5' . Tolt sfd ubf{ pgn] cfly{s clgoldttf u/]sf lyP eGg] hgu'gf;f]x? ToxfF k|z:t kfOG5 . h'g]nf]sf] v]t Lug]{ abd6f/df Pssf;L s'nf] k'Ubf wfgsf afnfn] w/tL r'Dbf Toxffsf dfG5]x? pbf/tfsf] k"mn]sf] dx;'; ePsf] x'g'k5{ . Tof] vf]nfdf lg;+sf]r zflgtk"j{s ufOa:t' r/fpg] uf]7fNgL lbL uf]7fnf] bfOx?;Fu lwd?~h]n ukm ubf{ of] df};d slt /dfOnf] x'GYof] . clg dWole/sf] s'n}s'n} lx8\bf slxn] l/=u6f nfUnfh:tf] x'GYof] abd6f/ k'Ug} nfUbf b'O{j6f eL/ hf]g]efudf s]xL e~Hofª k/]sf] 7fpF b'O{k§L uf]ofª / 6fªl6ªnfO{ d[To'sf] d'v ;Dem]/ 3l;|P/ l89\bf eg] od/fhs} d'vdf kl/Psf] cg'e't x'GYof] . aNn abd6f/nfO{ r'Dg k'luGYof] . jf:tjd} /dfOnf] ufpF abfd6f/ . ldn]sf ux|fx?df cb'jf ux'sf] v]tLn] nxnxx'Fbf cfgGbsf] dx;'; x'G5 . t/ zflGtk'/sf rGb|sfGtnfO{ dfcf]jfbLn] df/]5g\ . v} dfg}{kg]{ dfG5] x'g h:tf] t nfUb}g lyof] . t/ :jefjrfFlx clt s8f .

abd6f/el/ wf/f] g} wf/f] k|To]s wf/f]df d'v uf8]/ kfgL lkpg dg nfU5 . ltlt/Lsf af]6x? To:t} /dfO/x]sf 5g\ . P ;fRrL Tof] Gof}kfg]sf] 3/ 5]pmsf] ;'kf//L kmNof] ls kmn]sf] 5}g . dfly 6'ªg]sf g]pkfg]sf] xf]S;] ;f¥x} ld7f] 5 . sfu'g]lt/ uof] eg] udL{sf] /Gsf] w]/} x'G5 . clxn] t af6f]n] sfu'g]nfO{ lr/flr/f kf/]sf] xf]nf . Tof] 6'+Ug]df a/sf] af]6df a;]/ xfjfvfg c;fWo} cfgGb cfpF5 tn t/fO{sf] p/fl8nf] 3fdnfO{ x]b}{ . g]lxtlt/sf dfG5]x? klg lgs} rt'/f /x]5g\ cb'jf s'rf] af]s]/ olta]nf a'waf/] embf{ x'g\ . lal/ªdf k'n eP klg pgLx?sf] :ju{sf lbg cfP . t/ b'Mvsf] ho;/sf] lrof aufg yfl/P5 . pgsf] ;f]r lgSs} /fd|f] lyof] h:tf] nfU5 dnfO{ . kl5 sGsfO{ SofDk; k9\bf klg ho ;/n] zflGtk'/sf] u'gufg ufgO/xGy] . zfob nueu %)) /f]kgL hlt xf]nf lrofaufg . t/ dfcf]jfbLn] To;n] x's{g / km:6fpg lbPg5g\ . ho ;/n] lrofaf6 cfk"m;lxt ;d:t ufpFsf] pggtL ;f]r]sf] atfp5g\ rt/ lsg xf] dfcf]jfbLn] pgnfO{ nv]6]5g\ . cGhgf d]8d t c;fWo} c;n nfU5 dnfO{ SofDk; k9\bf k};f gx'Fbf ho ;/n] yfxf gkfO{ xfdL ljBfyL{x?nfO{ uhf]{ 6fl/lblGyg\ . t/ dfcf]jfbLn] pgnfO{ lsg v]b\of] dnfO{ yfxf ePg . t/ rGb|sfGt / ho ;/ b'j}hg /fk|kfsf dfG5] . a]nf a]nf vfhfsf] kIfdf lvnfkm uy]{ . ToxL eP/ xf]nf xfdL sGsfO{ SofDk; hfg'eGbf cufl8 /fk|lj=;+sf] ljuljuL lyof] . xfdL uP klg Tof] x/fP/ uof] . o;/L zflGtk'/sf] e|d0fsf qmddf d}n] Psk6s g]pkfg]sf] 3/df clxn]sL dfcf]jfbL ljwflosf wd{lznf rfkfufO{nfO{ klg b]v]sf] lyP . eGy] pg}n] rGb|sfGtsf] xTof ug{ nufPsf] xf] /] .
abd6f/nfO{ lwd?~h]n 3'd]kl5 xfdLnfO{ d+un6f/n] nDk;f/ k;]/ clejfbg ubf]{/x]5 . ToxfF klg kfgLsf] p:t} ;'ljwf h+unsf]aLrsf] Tof] ufpm c;fWo} ;'Gb/ . emg of] df};ddf t ToxfF 3'dg c;fWo} /dfOnf] x'G5 . ToxLlg/ efg' 9+ufgfsf] 3/ klg lyof] Sof/ . To; a]nf sf+u|];sf lgs} rNtfk"hf{ x'g Sof/ 3/df sf+u|;sf] em08f uf8]/ a;]sf lyP . abd6f/ / wg;f/sf] ldfgfdf g} af6}sf] 5]pmdf s'g} a]nf cfˆgf] uGtAotkm{ uO/x]sf bfh'alxgLdWo] bfO{sf] xTof s;}n] ul/lbPsf] 7fpF eg]/ b]vfpy] ToxfFsf dfG5]x? . v} s:tf ck/fwLx? /x]5g\ lsg xTof g} ug'{ k¥of] . h+un}h+unsf]aLrdf Pp6f wfgld6 6's6's u/]/ s/.fpFbf Tof] ;'g;fg h+undf lalrqsf] cfjfh cfpYof] . t/ kl5 tL efg' 9'+ufgfnfO{ klg dfcf]jfbLn] dfl/lbP /] . v} lsg df/] <

d+un6f/ / wg;f/sfaLrdf lgs} nfdf] h+un lyof] To; a]nf clxn] t hf]l8;Sof] . d}n] oxL df};ddf Tof] af6f] lx8\bf To; lardf dh'/x?nfO{ b]v]sf] lyP . ;'g;fg h+undf PSn} lx8\bf dfq h+unL t:s/x?sf] 8/ x'GYof] c? s;}sf] 8/ x'b}g lyof] . t/ ToxL 7fpFdf dfG5] g} sfn eP/ cfpg yfn] eG5g\ clxn] . wg;f/ lg:s] klg s]/f lsg]/ vfgkfOGYof] . a9f] ld7f] . clxn] t kfgL / s]/f vfg' x'b}g eg5g\ t/ To; a]nf t s]xL klg x'GgYof] . ToxfF klg kfgLsf] p:t} ;'lawf 5 . af6}el/ wf/f] 5 . kfgL lkpgnfO{ s;}sf] s]xL kjf{x x'Fb}g . ToxL /dfOnf] wg;f/df a]n vfg kfOGYof] . ltlt/ ?vdf g} r9]/ vfbfF klg s;}n] s]xL eGb}g . s:tf] /fd|f] 7fpF . wg;f/nfO{ ljbf u/]/ rfFxL clns vf]+rdf kl;G5 hg+un3f/L vf]+r . a;gt Ct'sf] ;do Tof] h+undf r/fx?sf] ;'l/nf] :j/ s'8'?s?s s:tf] cfgGb cfpF5 . dg} el/ cfgGbn] 5fp5 . tn em/] klg b'w] crDdsf] 7fpF . dfG5]x?nfO{ slt cfgGb s;}sf] s;}k|lt kjf{x 5}g ;a} cfˆg} dhfdf 5g\ . cF ToxfF av]{ wfg klg /f]Kbf/x]5g\ . zfob abd6f/ d+un6f/ wg;f/ / b'w] Pp6} jf8{ xf] Sof/ zflGtk'/sf] . lgs} 7"nf] # gDa/ jf8{ .

ptf a/aNofª h+unsf aLrdf nDk;f/ k/]sf] 5 . p cfk"mnfO{ rfxL clns oftfoftk"0f{ :yfgsf ?kdf dfGbf]/x]5 . To;a]nf klg Pp6f b'O{6fdfq lgs} 6«sx? bu'y]{ To; 7fpFdf . x'gt abd6f/ wg;f/ d+un6f/df klg o; a]nfsf] ;do uf8Lx? cfpy] To;a]nf g} . t/ clxn] klg pxL cj:yf x'g'df rfFxL d dfcf]jfbL cfGbf]ngnfO{ bf]if lbg rfxfG5' lsgeg] ToxfF af6f] cfpg glbg dfcf]jfbLsf] lgs} 7"nf] xft 5 . ToxfF uP/ dfcf]jfbLn] h:tf];'s} /jfkm bzf{P klg jf:tjdf eGg] xf] eg] dfcf]jfbL s} sf/0f zflGtk'/nfO{ !) aif{ k5fl8 kf/]sf] 5 . zfob ToxLsf] dfgL vfP/ ljwflosf aGg k'u]sL wd{zLnfn] of] s'/fsf] dx;'; u/]sf] x'g'k5{ . d]/f] larf/df rGb|sfGt / efg' 9'+ufgfsf] xTof ug'{ ho ;/nfO{ nv]6\g' / sf+;|]; Pdfn]df Pstf gx'g' ToxfFsf] b'utL{sf] kl/0ft x'g;S5 .

ptf l;l/;] lgs} /dfOnf] 7fpF . ToxfFsf uf}tdx?n] cfk}m alQ l;gsfn]5g\ . elnansf] /fd|f] lasf; ePsf] 7fpF . tn nDk;f/ k/]/ ;'t][sf] l;l/;] cfh klg p:t} cj:yfdf u'lh|/x]sf] xf]nf . dfcf]jfbLsf sf/0f 3f]8fsf] sf/f]af/ u/]/ afFRg]x?nfO{ klg ufx|f] eof] eGg] ;'g]sf] 5,

of] n]v of] a;Gtsf] ;dodf c;fWo} /dfpg] zflGtk'/ ufpF ljsf; ;ldltsf] af/]df n]lvPsf] 5 . ko{6sLo ;DefJotf af]s]sf] o; ufpFsf af/]df n]Vg' c;fWo} l9nf] ePsf] d}n] dx;'; u/]sf] 5' . oxfF 5f]6s/ldf dfq n]Vg ;Dej 5 . To;}n] o;sf] lj:t[t klg n]Vg] 5' . cj b]zdf zflGtsf] cfudg ePsf] 5 To;}n] xfd|f Onfdsf x/]s ufpFx? ko{6gsf nflu lgss} ;DefJotf /x]sf 5g\ . To;}n] cj qmdz qmdz ltg} uffpmFx?sf af/]df n]Vg] hdsf]{}df nfu] .
cGTodf of] n]v s;} dfly k"jf{u\xl efjgfn] k|l/t geO u|fdL0f ko{6g k"jw{gsf nflu n]lvPsf] x'Fbf s;}n] To:tf] a' ՗g' cfkm}df k"jf{u|xL x'g]5 . c:t' .